Cykl Kolba. Praktyka – czwarty (i ostatni) etap

AUTOR: Krzysztof Ciurej

Praktyka – 4. etap cyklu Kolba – to etap sprawdzenia, czy nabyta w poprzednich etapach cyklu wiedza da się zastosować w praktyce.

Czwarty (i ostatni) etap cyklu Kolba to aktywne eksperymentowanie, czyli praktyka, etap testowania, sprawdzania czy wyciągnięte na etapie doświadczenia (pierwszy etap cyklu Kolba) wnioski, przeanalizowane następnie na etapie refleksji (drugi etap cyklu Kolba), później uzupełnione o teorię (trzeci etap cyklu Kolba) umożliwiają wykorzystanie nabytej przed chwilą wiedzy w praktyce.
Raz jeszcze przypomnij sobie, kiedy uczyłeś się/uczyłaś się jeździć na rowerze.

1. Pierwszym etapem cyklu Kolba – doświadczeniem była twoja pierwsza w życiu jazda na rowerze, której skutkiem był upadek.
2. Drugim etapem cyklu Kolba – refleksją była analiza czynników, mających wpływ na to, dlaczego doszło do przewrotki.
3. Trzeci etap cyklu Kolba – teoria pozwalała zrozumieć, że upadek był konsekwencją utraty równowagi, wynikającej z nagłego skrętu kierownicą w lewo lub w prawo.
4. Czwarty etap cyklu Kolba – praktyka – to etap, w którym znowu wsiadasz na rower pamiętając, dlaczego doszło do wywrotki, starasz się trzymać kierownicę prosto i przejeżdżasz kilka metrów.

Etap aktywnego eksperymentowania, praktyki, czy inaczej zastosowania powinien być ostatnim etapem lekcji, ponieważ pozwoli to uczniom zauważyć praktyczną użyteczność zdobytej na lekcji wiedzy. W przeprowadzeniu etapu zastosowania przydatne dla nauczyciela/nauczycielki oraz uczniów mogą być pytania takie, jak:

1. Jak zastosować zdobytą wiedzę w praktyce?
2. Jakie zadanie powinni wykonać uczeń/uczennica, aby mogli tę wiedzę zastosować?
3. Jakie zmiany wprowadzić, aby wnioski z lekcji miały sens?
4. Co mogę zmienić na podstawie tych wniosków?

Dodatkowo na tym etapie nauczyciel/nauczycielka ma możliwość udzielenia uczniom informacji zwrotnej na bieżąco. Widoczny jest także wzrost motywacji uczniów do wykonywania zadań, ponieważ poprzednie etapy cyklu Kolba zachęciły ich do podjęcia nowych wyzwań.
To, jak ważny jest ten etap w cyklu Kolba zilustrujmy, wracając do przykładu lekcji z języka polskiego o temacie „Memy – zdania złożone i interpunkcja”. W poniższej tabeli przedstawiono w lewej kolumnie poszczególne etapy cyklu Kolba i ich czas trwania, zaś w prawej kolumnie znajdują się aktywności uczniów i nauczyciela/nauczycielki.

• Etap pierwszy cyklu Kolba – doświadczenie to własne działanie ucznia/uczennicy – wyszukanie czy przygotowanie przez nich dowolnych memów.
• Etap drugi cyklu Kolba – refleksja to wspólne działanie nauczyciela/nauczycielki z uczniami – rozmowa kierowana przez nauczyciela/nauczycielkę w pierwszej kolejności będąca analizą przygotowanych memów pod kątem emocji oraz odczuć, a następnie pod kątem merytorycznym, tj. ich formy i treści.
• Etap trzeci cyklu Kolba – teoria umożliwia uczniom zapoznanie się z definicją mema. Te trzy etapy bardzo mocno odnosiły się do doświadczenia uczniów, do ich sposobu myślenia, a dodatkowo uczniowie otrzymali wiedzę teoretyczną, dzięki czemu możliwe będzie
• (etap 4.) utworzenie mema, spełniającego kryteria teoretyczne z trzeciego etapu cyklu Kolba.

Nie sposób patrzeć na cykl Kolba inaczej niż holistycznie. Nie sposób także korzystać z niego wybiórczo. Z perspektywy nauczyciela/nauczycielki niezbędne jest zaplanowanie co najmniej czterech aktywności, aby przeprowadzić cały cykl w trakcie trwania zajęć. Pominięcie jakiegokolwiek etapu cyklu zmniejsza skuteczność uczenia się przez uczniów. Zastosowanie zaś wszystkich etapów z wykorzystaniem różnorodnych metod i form nauczania pozwoli dopasować się do indywidualnych potrzeb rozwojowych oraz stylów uczenia się ucznia/uczennicy i bardzo często ułatwia budowanie motywacji wewnętrznej uczniów. 

********

Uczenie się przez doświadczenie i praca w cyklu Kolba - cykl artykułów przygotowany przez Krzysztofa Ciureja, konsultanta merytorycznego w projekcie "Lekcja:Enter", nauczyciela i metodyka.

• Uczenie się przez doświadczenie czyli praca metodą cyklu Kolba na lekcji
• Cykl Kolba. Etap – doświadczenie
• Cykl Kolba. Etap – refleksja, część praktyczna
• Cykl Kolba. Etap – refleksja, część teoretyczna
• Cykl Kolba. Etap – teoria
• Co ma wpływ na uczenie się czyli jak działać by dać uczniom szansę efektywnie się uczyć?