Autorki:
Elżbieta Dydak, koordynatorka projektu po stronie Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego
Katarzyna Morawska, metodolożka ds. szkoleń i e-materiałów, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego
&nbsp;
Jak wykorzystać internet i poszczególne aplikacje do realizacji celów lekcji i angażowania uczniów? W jaki sposób wykorzystać technologie informacyjne i komunikacyjne, by zaprojektować i prowadzić lekcje w oparciu o doświadczanie przez uczniów różnych sytuacji edukacyjnych? Szkolenia nauczycieli prowadzone w ramach projektu „Lekcja:Enter” odpowiadały właśnie na te pytania. Czytaj <a href="https://admin.lekcjaenter.pl/app/uploads/2023/12/Publikacja-na-strone_online-3.pdf">dalej</a>

O SZKOLENIACH NAUCZYCIELI W PROJEKCIE „LEKCJA:ENTER”

AUTORKA: Renata Maciejczyk
&nbsp;
<div class="scen_description">
Wirtualna rzeczywistość dla uczniów nie jest tym samym, czym jest dla nauczycieli. Cyfrowi imigranci muszą wejść w świat cyfrowych tubylców i nie mogą się tego bać. Czym jest VR?
&nbsp;
</div>
<div class="scen_description">
Uczenie się przez doświadczenie jest jednym z najefektywniejszych sposobów nauczania. Prawdopodobnie jest też najstarszą metodą uczenia się, a wzmianki o tego rodzaju edukacji można znaleźć u Sokratesa i Platona. Od starożytności aż do czasów najnowszych wszyscy wybitni filozofowie poszukiwali związku przyglądania się naturze i doświadczania z uczeniem się. Wirtualna rzeczywistość (ang.: Virtual Reality, VR) jest trójwymiarowym obrazem, tworzonym przy wykorzystaniu technologii informatycznej. Przy użyciu komputera powstają są nie tylko przedmioty, ale także wydarzenia, słowem wszystko, co nas otacza. Wirtualna rzeczywistość jest rzeczywistością, w której współcześnie osadzone są dzieci – wystarczy wspomnieć, że reprezentacja świata realnego lub fikcyjnego to po prostu gry komputerowe, które każde dziecko zna. Jak zatem wykorzystać taki potencjał w edukacji?
&nbsp;
Przede wszystkim należy pamiętać, że VR nie zastąpi nauczycieli w przygotowaniu lekcji. Jest raczej pewnego rodzaju medium, sposobem przekazu. Warto w tym miejscu przywołać słowa Marshala McLuhana "the medium is the message". Koncepcja kanadyjskiego uczonego zakłada, że sposób wyboru przekazu sam w sobie jest przekazem, a wszelkie technologie są dodatkiem do tego, kim jest człowiek. Medium jest zatem przedłużeniem człowieka, który go używa, chociaż co do zasady człowiek nie jest świadomy charakteru zmiany technologicznej. Niemniej, nie ulega wątpliwości, że zmiana technologiczna ma to do siebie, że jest stała i wydaje się zasadnym stwierdzeniem, że wachlarz możliwości doboru środka przekazu materiału edukacyjnego jeszcze nigdy nie był tak szeroki jak obecnie. Warto zatem zastanowić się, jak wykorzystać VR w edukacji. Naturalnie musimy pamiętać, że wykorzystanie VR w polskiej szkole jest raczej melodią przyszłości, jednakże już dzisiaj możemy znaleźć przykłady wykorzystania tej technologii w nauczaniu najmłodszych. Oto kilka przykładów.
&nbsp;
ClassVR, to wielokrotnie nagradzana technologia VR stworzona po to, aby zwiększać zaangażowanie uczniów, a przez to ułatwiać im przyswajanie wiedzy. ClassVR skierowana jest do uczniów w każdym wieku. ClassVR jest nie tylko medium przekazu, lecz oprócz sprzętu i elementów sterujących, zainteresowanym dostarczane są także treści oraz zasoby, które dostosowane są do programu nauczania. ClassVR składa się zatem z samodzielnych okularów VR, które nie wymagają dodatkowego sprzętu. Dodatkowo portal ClassVR umożliwia nauczycielom kontrolę nad przekazywanymi do okularów treściami oraz pozwala monitorować uwagę uczniów. Ponadto wśród materiałów edukacyjnych znajdują się nie tylko materiały z zakresu wirtualnej rzeczywistości, lecz także materiały korzystające z rozszerzonej rzeczywistości (ang. augmented reality – AR). I co na pewno równie istotne, nauczyciele mają wsparcie techników, którzy skonfigurują odpowiednio sprzęt, zaś zespół edukacyjny nauczy pedagogów, jak z niego najefektywniej korzystać.
&nbsp;
Na rynku jest też dostępne Wirtualne Laboratorium Empiriusz, które zostało stworzone przez Nową Erę. Jest to cyfrowe laboratorium chemiczne, które jest w pełni wyposażone. Posiada odczynniki chemiczne, szkło laboratoryjne oraz sprzęt do wykonywania doświadczeń. Wszystko to jest cyfrowe, a zatem również bezpieczne dla uczniów. Na Wirtualne Laboratorium Empiriusz składają się wysuwany panel z goglami VR oraz kontrolerami, wbudowany komputer, karty laboratoryjne (karty pracy), mobilne stanowisko pracy oraz scenariusze zajęć. 
&nbsp;
Innym przykładem wykorzystania VR w nauczaniu jest Aktin Nowoczesne Technologie Edukacyjne. W swojej ofercie posiada wieloprzedmiotowe wirtualne laboratorium, na które oprócz narzędzi VR składa się także drukarka 3D oraz roczny dostęp do portalu wirtualnych lekcji.
&nbsp;
Być może dziś korzystanie z VR w codziennej edukacji brzmi abstrakcyjnie, dlatego też warto na początku zapoznać się z materiałem teoretycznym, dotyczącym zagadnienia VR w edukacji. W pierwszej kolejności postarajmy się poznać to narzędzie aby go oswoić, zanim zaczniemy z niego korzystać.
Oto lista linków do materiałów, które pozwolą lepiej zapoznać się z tematyką VR:
<ul>
	<li>ClassVR – <a href="https://www.classvr.com/polska-szkolna-rzeczywistosc-wirtualna/?gclid=CjwKCAjw9LSSBhBsEiwAKtf0n4noVZgrgUY9oLasHYEcOi2RMYdtnMhD3lH7-GLdHc6Gr20GT3bauBoC5qcQAvD_BwE">https://www.classvr.com/polska-szkolna-rzeczywistosc-wirtualna/?gclid=CjwKCAjw9LSSBhBsEiwAKtf0n4noVZgrgUY9oLasHYEcOi2RMYdtnMhD3lH7-GLdHc6Gr20GT3bauBoC5qcQAvD_BwE</a></li>
	<li>Laboratoria Przyszłości - wirtualne laboratorium przedmiotowe ClassVR – <a href="https://www.youtube.com/watch?v=U_FFQvwmSbE">https://www.youtube.com/watch?v=U_FFQvwmSbE </a></li>
	<li>Wirtualne Laboratorium Empiriusz – <a href="https://www.nowaera.pl/wirtualne-laboratorium/czym-jest-wirtualne-laboratorium">https://www.nowaera.pl/wirtualne-laboratorium/czym-jest-wirtualne-laboratorium</a></li>
	<li>Aktin Nowoczesne Technologie Edukacyjne – <a href="https://aktin.pl/towar/lista/482/gotowe-zestawy-pracownia-wirtualnej-rzeczywistosci-vr">https://aktin.pl/towar/lista/482/gotowe-zestawy-pracownia-wirtualnej-rzeczywistosci-vr</a></li>
</ul>
Więcej artykułów o VR w edukacji
<ul>
	<li>Laboratoria Przyszłości – <a href="https://www.canva.com/design/DAEqisKwzvI/IrFg4kGY575bofo-56XC5g/view?utm_content=DAEqisKwzvI&amp;utm_campaign=designshare&amp;utm_medium=link&amp;utm_source=publishsharelink&amp;utm_source=newsletter&amp;utm_medium=nl&amp;utm_campaign=email_marketing">https://www.canva.com/design/DAEqisKwzvI/IrFg4kGY575bofo-56XC5g/view?utm_content=DAEqisKwzvI&amp;utm_campaign=designshare&amp;utm_medium=link&amp;utm_source=publishsharelink&amp;utm_source=newsletter&amp;utm_medium=nl&amp;utm_campaign=email_marketing</a></li>
	<li>VR w edukacji - subiektywny przegląd możliwości – <a href="https://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/79/id/1410">VR w edukacji - subiektywny przegląd możliwościhttps://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/79/id/1410</a></li>
	<li>Czy wirtualna rzeczywistość to przyszłość edukacji? – <a href="https://centrumprasowe.wsb.pl/157602-czy-wirtualna-rzeczywistosc-to-przyszlosc-edukacji">https://centrumprasowe.wsb.pl/157602-czy-wirtualna-rzeczywistosc-to-przyszlosc-edukacji</a></li>
	<li>VR w edukacji - jak zdać każdy egzamin? – <a href="https://techno-senior.com/2021/09/12/vr-w-edukacji-jak-zdac-kazdy-egzamin/">https://techno-senior.com/2021/09/12/vr-w-edukacji-jak-zdac-kazdy-egzamin/</a></li>
	<li>Rzeczywistość wirtualna w edukacji artystycznej – <a href="https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/2313/1/Kopoczek_Rzeczywistosc_wirtualna_w_edukacji_artystycznej.pdf">https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/2313/1/Kopoczek_Rzeczywistosc_wirtualna_w_edukacji_artystycznej.pdf</a></li>
</ul>
Wirtualna rzeczywistość jest czym innym dla uczniów, a czym innym dla nauczycieli. Warto oswajać VR już teraz, by za jakiś czas móc na co dzień pracować z nim w szkole.
</div>

Wirtualna rzeczywistość w szkole – czy VR to przyszłość edukacji?

AUTOR: Tomasz Tokarz
&nbsp;
<div class="scen_description">
Mamy w szkole nowy przedmiot – Historia i Teraźniejszość. Nie ma podręczników (obowiązkowych)? – to szansa, aby uczniowie samodzielnie eksplorowali najnowszą historię z pomocą zasobów sieci.
</div>
<div class="scen_description">
Od września 2022 roku do szkół ponadpodstawowych wychodzi nowy przedmiot – Historia i Teraźniejszość. Zastąpi przedmiot Wiedza o społeczeństwie (zakres podstawowy) i będzie obejmował zagadnienia z zakresu wiedzy o społeczeństwie oraz historii najnowszej – dzieje powojenne (od 1945 do 2015). Treści tego przedmiotu to więc de facto w większości historia najnowsza. Do przedmiotu nie ma obowiązkowych podręczników ani programów. A może to szansa? Będziemy mogli prowadzić ten przedmiot według własnego konceptu. Realizować punkty z programu na podstawie autorskich projektów. 
Gdzie szukać inspiracji? Podstawą się polecić kilkanaście sprawdzonych kanałów i stron, gdzie można znaleźć przydatne informacje na temat dziejów najnowszych. Zacząć warto od bogatej propozycji Instytutu Pamięci Narodowej. 
Oto zbiór stron internetowych przygotowanych przez IPN:
<ul>
	<li>PORTALE EDUKACYJNE IPN – <a href="https://edukacja.ipn.gov.pl/edu/multimedia-1/portale-edukacyjne">https://edukacja.ipn.gov.pl/edu/multimedia-1/portale-edukacyjne</a> – do najciekawszych z nich należą strony poświęcone kulturze niezależnej lat 80.</li>
	<li>KULTURA NIEZALEŻNA – https://kultura-niezalezna.pl/ –  
Walka Polaków o niepodległość 1918-1989 – <a href="http://www.polska1918-89.pl/">http://www.polska1918-89.pl/</a> czy przełomowi 1989 roku: 1989 – <a href="https://polskiemiesiace.ipn.gov.pl/mie/wszystkie-wydarzenia/czerwiec-1989/112505,Czerwiec-1989.html">https://polskiemiesiace.ipn.gov.pl/mie/wszystkie-wydarzenia/czerwiec-1989/112505,Czerwiec-1989.html </a></li>
	<li>Materiały audiowizualne można także znaleźć na stronie: PRZYSTANEK HISTORIA prowadzonej przez pracowników IPN – <a href="https://przystanekhistoria.pl/pa2/audiovideo">https://przystanekhistoria.pl/pa2/audiovideo </a></li>
	<li>IPN ma także kanał na YouTube: IPN TV – <a href="https://www.youtube.com/user/IPNtvPL">https://www.youtube.com/user/IPNtvPL</a></li>
	<li>Warto także wysłuchać audycji o historii najnowszej na kanale Polskiego Radia POLSKIE RADIO – HISTORIA – <a href="https://www.polskieradio.pl/39,Historia/1088,Historia-najnowsza-%E2%80%93-Polska">https://www.polskieradio.pl/39,Historia/1088,Historia-najnowsza-%E2%80%93-Polska </a></li>
</ul>
Dużo ciekawych materiałów dotyczących historii najnowszej znajdziemy na kanałach YouTube. Szczególnie warte polecania są:
<ul>
	<li>POWOJNIE – <a href="https://www.youtube.com/c/Powojnie">https://www.youtube.com/c/Powojnie</a> można znaleźć ponad sto filmów dotyczących głównie historii powszechnej po 1945 roku.</li>
	<li>OBLICZA XX WIEKU – <a href="https://www.youtube.com/c/ObliczaXXWieku">https://www.youtube.com/c/ObliczaXXWieku</a> – Portal prezentuje mniej znane kwestie z historii XX wieku.</li>
	<li>MISJA SPECJALNA – <a href="https://www.youtube.com/watch?v=FyApCEIj2Os&amp;list=PLSFjN753fhxTX6SWjQVyYK4C7LqmoG-oV">https://www.youtube.com/watch?v=FyApCEIj2Os&amp;list=PLSFjN753fhxTX6SWjQVyYK4C7LqmoG-oV</a> – niemal 100 podcastów poświęconych sensacyjnym wydarzeniom XX wieku.</li>
	<li>CIEKAWE HISTORIE – <a href="https://www.youtube.com/c/ciekawehistorietv">https://www.youtube.com/c/ciekawehistorietv</a> – ponad 70 filmów opartych na starannej kwerendzie źródłowej.</li>
</ul>
Warto śledzić kilka kanałów anglojęzycznych, szczególnie:
<ul>
	<li>TIMELINE – <a href="https://www.youtube.com/c/TimelineChannel/videos">https://www.youtube.com/c/TimelineChannel/videos</a> – zbiór fantastycznych filmów dokumentalnych, w dużej części poświęconych historii najnowszej.</li>
	<li>THE COLD WAR – <a href="https://www.youtube.com/c/TheColdWarTV">https://www.youtube.com/c/TheColdWarTV</a> – dziesiątki doskonale przygotowanych filmów obrazujących (z różnych perspektyw) okres zimnej wojny.</li>
	<li>HISTORY WITH GILBERT – <a href="https://www.youtube.com/channel/UC1Zc6_BhPXiCWZlrZP4EsEg/videos">https://www.youtube.com/channel/UC1Zc6_BhPXiCWZlrZP4EsEg/videos</a> – kanał o historii; wiele filmów dotyczy historii po 1945 roku.</li>
	<li>BINKOV BATTLEGROUND – <a href="https://www.youtube.com/c/BinkovsBattlegrounds/videos">https://www.youtube.com/c/BinkovsBattlegrounds/videos</a> – kanał poświęcony historii wojskowości, zawierający jednak także wiele interesujących filmów na temat historii politycznej.</li>
</ul>
Na koniec przedstawiamy kilka popularnych stron internetowych z rozbudowanymi działami poświęconymi historii najnowszej.
<ul>
	<li>CIEKAWOSTKI HISTORYCZNE – HISTORIA NAJNOWSZA – <a href="https://ciekawostkihistoryczne.pl/category/epoka/historia-najnowsza/">https://ciekawostkihistoryczne.pl/category/epoka/historia-najnowsza/ </a></li>
	<li>HISTORIA.ORG – HISTORIA NAJNOWSZA – <a href="https://historia.org.pl/Kategoria/artykuly/historia-najnowsza/">https://historia.org.pl/Kategoria/artykuly/historia-najnowsza/ </a></li>
	<li>DZIEJE – HISTORIA NAJNOWSZA – <a href="https://dzieje.pl/tag/historia-najnowsza">https://dzieje.pl/tag/historia-najnowsza </a></li>
</ul>
Oczywiście analiza gotowych materiałów to nie wszystko. Przedmiot “Historia i teraźniejszość” daje duże możliwości realizowania historii w jej podstawowym znaczeniu – jako narzędzie ułatwiające uczniom odkrycie i zrozumienie rzeczywistości, narzędzie krytycznego myślenia i rozwijania aparatu badawczego.
Przypomnijmy, że historia nie jest nauką o przeszłości. Jest nią – jak sama nazwa wskazuje – archeologia (z gr. ἀρχαῖος archaīos – dawny, stary i – λογία -logiā – mowa, nauka). Słowo historia pochodzi od greckiego ἱστορία (istoria), znaczącego „badanie, dochodzenie do wiedzy” oraz „wiedza zdobyta poprzez badanie”. Herodot, który jako pierwszy użył tego słowa odniósł je charakteru swojej pracy rozpoczynającej się słowami „Oto przedstawienie badań (gr. ἱστορίης ἀπόδεξις istories apodexis)”. 
Historia bowiem to przede wszystkim dziedzina naukowa zajmująca się rekonstruowaniem działań i wytworów ludzkich. Ale to także opowieść, jaką tworzymy w wyniku analizy faktów. Może tworzyć każdy i każda z nas. Kiedy rozmawiam z moimi uczniami o tym, co się obecnie dzieje w państwie – uprawiamy historię.
Dlatego Historia i teraźniejszość może być szansą na to, by uczniowie w większym stopniu samodzielnie rekonstruowali pewne zdarzenia (np. z historii swojej rodziny albo rozwoju techniki a więc czegoś, do czego mają dostęp) na podstawie krytycznej analizy źródeł czy wywiadów z ludźmi. Wydarzenia bliższe nam czasowo są dużo łatwiej dostępne uczniom. Mogą oni na własną rękę rekonstruować świat ludzkich działań. 
Uczniowie mogą samodzielnie:
<ul>
	<li>przeprowadzać wywiady,</li>
	<li>analizować materiały,</li>
	<li>szperać w źródłach,</li>
	<li>studiować przekazy medialne,</li>
	<li>prowadzić mikro-badania na swoimi przodkami.</li>
</ul>
W odniesieniu do historii najnowszej uczniowie mają do dyspozycji dużo więcej źródeł. Mogą robić różnorakie analizy w oparciu o różnorodne dane, potwierdzone w bardziej dostępnych dokumentach. Warto z tych możliwości korzystać na lekcjach. 
</div>

HIT a TIK – czyli jak poznawać najnowszą historię? – polecamy strony i kanały

AUTORKA: Renata Maciejczyk
&nbsp;
<div class="scen_description">
Sztuczna inteligencja pojawia się nawet w codziennym życiu. Rolą nauczycieli może być wskazywanie sposobu jej wykorzystywania w sposób twórczy.
&nbsp;
</div>
<div class="scen_description">
W dzisiejszych czasach tempo rozwoju wiedzy jest ogromne. Nikt nie może i nie powinien mieć złudzeń, że posiądzie wystarczającą wiedzę z każdej dyscypliny naukowej. Coraz istotniejsza jest biegłość nie tylko w odnajdywaniu informacji, ale również umiejętność oddzielenia faktów i materiałów naukowych od niepotwierdzonych teorii.
Jedną z niewielu dyscyplin naukowych (sic!) pozostają szeroko rozumiane sztuki piękne, pomimo mnogości zjawisk, w których laikowi trudno będzie się odnaleźć. Niemniej, nawet w sztuce można zauważyć tendencję do próby wykorzystywania sztucznej inteligencji.
W jaki sposób AI może być pomocna nauczycielom plastyki?
Jednymi z najpopularniejszych narzędzi, wykorzystujących sztuczną inteligencję są narzędzia, znajdujące się w portfolio amerykańskiego laboratorium badawczego OpenAI. Te narzędzia to zapewne znany większości ChatGPT oraz mniej znany DALL-E. 
Szczególnie to drugie narzędzie może być interesujące dla nauczycieli plastyki. DALL-E 2 to system sztucznej inteligencji, umożliwiający generowanie obrazów na podstawie wprowadzonego tekstu. W uproszczeniu działa w ten sposób, że użytkownik/użytkowniczka podaje interesujące go detale, np. „pejzaż marynistyczny w stylu Pablo Picasso”, a oprogramowanie wygeneruje obraz nawiązujący do stylistyki hiszpańskiego malarza na zadany temat przewodni, niebędący jednocześnie oryginalnym dziełem Pabla Picasso (chociaż sam malarz taki obraz namalował). 
Oprogramowanie jest częściowo bezpłatne, po wygenerowaniu określonej liczby obrazów należy dokupić „żetony”, które są formą zapłaty za korzystanie z możliwości oprogramowania. Naturalnie istnieją bezpłatne lub płatne alternatywy dla DALL-E 2. Są to, np. Simplified, Starryai, Fotor (GoArt), Dream by WOMBO czy NightCafe.
Znając możliwości powyżej opisanych narzędzi możemy sobie wyobrazić przeprowadzenie lekcji w dowolnej klasie szkoły podstawowej czy ponadpodstawowej z jego wykorzystaniem, np. podczas lekcji na temat kopii, pastiszu czy inspiracji w działaniach plastycznych. Jednocześnie korzystanie z takich narzędzi umożliwia przekazanie uczniom istotnej wiedzy, która może wpływać na ich postawy życiowe, tj. etyki takich działań, dopuszczalnego komercyjnego użycia tak wygenerowanych obrazów. Może też być kanwą fascynującej opowieści na temat fałszerstw na rynku sztuki. Z drugiej zaś strony, niewątpliwie wpłynie na rozwój uczniów; nauczyą się choćby wykorzystywania języka, tj. odpowiedniego formułowania poleceń dla oprogramowania. Dzięki temu uczniowie będą mogli sprawniej poruszać się po meandrach internetu.
Wykorzystanie ChataGPT do lekcji plastyki może wydawać się trudne, w końcu jest to narzędzie, które swoich odpowiedzi udziela w formie pisemnej, nie zaś wizualnej. Narzędzie to będzie raczej przydatne na wyższych poziomach edukacji, w profilowanych liceach plastycznych, a przede wszystkim w trakcie lekcji dotyczących historii sztuki.
Na przykład zadaniem uczniów może być wygenerowanie manifestu artystycznego, nawiązującego do manifestu futurystycznego, jednocześnie uwzględniającego ważne dla uczniów wartości – chociażby ochronę środowiska naturalnego. Jednocześnie nauczyciel/nauczycielka wykorzystując czat zyska okazję by zwrócić uwagę na kwestie, dotyczące również innych przedmiotów szkolnych, np. konieczność weryfikacji otrzymywanych informacji z uznanymi źródłami naukowymi.
Więcej informacji – linki do e-zasobów:
<ul>
	<li>ChatGPT – <a href="https://openai.com/chatgpt">https://openai.com/chatgpt</a></li>
	<li>DALL-E 2 – <a href="https://openai.com/dall-e-2">https://openai.com/dall-e-2 </a></li>
	<li>Simplified – <a href="https://simplified.com/ai-image-generator/?fpr=himanshu40">https://simplified.com/ai-image-generator/?fpr=himanshu40</a></li>
	<li>Starryai – <a href="https://starryai.com">https://starryai.com</a></li>
	<li>Fotor (GoArt) – <a href="https://www.fotor.com">https://www.fotor.com</a></li>
	<li>Dream by WOMBO  – <a href="https://dream.ai">https://dream.ai</a></li>
	<li>NightCafe – <a href="https://creator.nightcafe.studio">https://creator.nightcafe.studio</a></li>
</ul>
Sztuczna inteligencja jest coraz częściej wykorzystywana, nawet w codziennym życiu. Nie sposób tego uniknąć, nie ma też powodu. Istotną rolą nauczyciela/nauczycielki może być wskazywanie możliwości wykorzystywania AI w sposób twórczy, sensowny i zgodny ze stanem wiedzy naukowej. 
&nbsp;
Grafika: Autor: rawpixel na Freepik. Źródło: <a href="https://www.freepik.com/free-photo/technology-human-touch-background-modern-remake-creation-adam_17851045.htm#query=ai&amp;position=1&amp;from_view=search&amp;track=sph">https://www.freepik.com/free-photo/technology-human-touch-background-modern-remake-creation-adam_17851045.htm#query=ai&amp;position=1&amp;from_view=search&amp;track=sph</a>
</div>

AI w nauczaniu o sztuce

AUTORKA: Dorota Pintal
&nbsp;
<div class="scen_description">
Jak uczyć się i nauczyć skutecznie? – czyli o zespołowym rozwiązywaniu problemów z pomocą narzędzi TIK.
&nbsp;
</div>
<div class="scen_description">
Rozwiązywanie problemów to skuteczna strategia uczenia się i nauczania. Najskuteczniejsza, gdy prowadzona jest w zespołach składających się z 2-4 uczniów.
&nbsp;
Nauczanie problemowe (PBL – Problem Based Learning), stawia uczniów w centrum procesu uczenia się. Jest sekwencją kilku czynności<a href="https://lekcjaenter.pl/inspiracja/18/wykorzystanie_narzedzi_tik_w#_ftn1" name="_ftnref1">[1]</a>:
<ul>
	<li>organizowania sytuacji problemowej i formułowanie problemów,</li>
	<li>indywidualnego lub zespołowego rozwiązywania problemów przez uczniów,</li>
	<li>weryfikacji wykorzystanych rozwiązań,</li>
	<li>systematyzowania, utrwalania i stosowania nowonabytej wiedzy w działaniach praktycznych.</li>
</ul>
W praktyce szkolnej stosowane są najczęściej trzy fazy rozwiązywania problemów:
<ol>
	<li>tworzenie sytuacji problemowej,</li>
	<li>generowanie pomysłów na rozwiązanie problemu,</li>
	<li>sprawdzenie rozwiązania połączone z usystematyzowaniem wiadomości.</li>
</ol>
Przed przystąpieniem do generowania pomysłów warto określić (jeśli jest to możliwe) kryteria dobrego rozwiązania. Ułatwi to ich weryfikację/sprawdzanie.
Do najczęściej stosowanych metod problemowych zaliczamy:
<ul>
	<li>klasyczną metodę problemową, uwzględniająca cztery podstawowe czynności opisane wcześniej,</li>
	<li>wykład problemowy, który ilustruje problem i jednocześnie prezentuje sposoby jego rozwiązania,</li>
	<li>dyskusja dydaktyczna, w której wiedza przekazywana jest na linii nauczyciele-uczniowie, uczniowie-uczniowie,</li>
	<li>gra dydaktyczna,</li>
	<li>burza mózgów, która pozwala na szybkie gromadzenie wielu pomysłów, powinna przebiegać w trzech fazach: sprecyzowanie zadania do rozwiązania, zespołowe poszukiwanie pomysłów, zestawienie i selekcja oraz ocena pomysłów.</li>
</ul>
Nie wszystkie treści nauczania można realizować metodą problemową Zastosowanie metody wymaga od uczniów przynajmniej częściowej znajomości faktów i pojęć. Rozwiązywanie problemów wymaga bowiem wiedzy i umiejętności nabytych wcześniej.
&nbsp;
Jakie problemy możemy rozwiązywać na lekcjach? Oto kilka pomysłów na różne przedmioty matematyczno-przyrodnicze.
Matematyka – 
Jak najłatwiej obliczyć pole pięciokąta?
Biologia/przyroda – 
Jak się pozbyć glonów z akwarium? 
Jak ocenić, czy dany organizm jest samożywny? 
Jak najlepiej obserwować przyrodę?
Fizyka – 
Jak zbadać siłę wyporu ciał zanurzonych w wodzie?
Chemia – 
Jak mogę przyczynić się do zmniejszenia efektu cieplarnianego? 
Jakie informacje można odczytać z układu okresowego? 
Jak ochronić metalowe urządzenia przed korozją?
Geografia – 
Jak obliczyć odległość w terenie na podstawie mapy?
W rozwiązywaniu problemów uczniom i nauczycielom może pomóc zastosowanie metody webquest. Dzięki zastosowaniu metody uczeń/uczennica ma szansę na podejmowanie działań twórczych, a wykorzystując do tego technologie informacyjne i komunikacyjne wychodzimy poza tradycyjne ramy procesu uczenia się. Pozyskując i przetwarzając informacje uczniowie mogą korzystać z zasobów Internetu, np. KhanAcademy, TEDx, epodręczniki, czy z Otwartych Zasobów Edukacyjnych. Oczywiście mogą też sięgać do źródeł pozainternetowych.
Uczniowie redagują zgromadzone informacje i przygotowują prezentację. Mogą wykorzystać aplikacje: PowerPoint, Prezi, VideoPrezi, Sway, Blogger, prezentacje Google, Canva, Jamboard, Designcap, Emaze, Infogram, Kizoa, Lino, Lumen5, Pixton, Powtoon, Wevideo.
Popularną metodą problemową stosowaną przez nauczycieli na lekcjach jest burza mózgów. Narzędzia TIK, które mogą wspierać jej wdrażanie to: Jamboard, Microsoft Whiteboard, pliki tekstowe współdzielone na OneDrive lub dysku Google, Classroom Screen, Padlet, Lino. 
W ostatnim czasie wielką popularnością wśród nauczycieli cieszy się metoda problemowa, jaką jest gra dydaktyczna. W Internecie możemy znaleźć całą masę zasobów do tworzenia gier dydaktycznych (o których już pisałam w inspiracji „Gry dydaktyczne jako sposób na powtarzanie treści i … nie tylko”), np. LearningApps, Genially, WordWall, EducaPlay, Quizizz, Kahoot, Quizlet.
Przykład zadania problemowego z wykorzystaniem TIK.
1. Problem:
<ol>
	<li>Jak mogę przyczynić się do zmniejszenia efektu cieplarnianego?</li>
	<li>Jak najlepiej przedstawić rozwiązanie mojego problemu wykorzystując narzędzia TIK?</li>
</ol>
2. Uczniowie pracują w 3-4 osobowych grupach. 
3. Uczniowie, zgodnie z kolejnymi etapami klasycznej metody problemowej:
<ol>
	<li>określają kryteria dobrego rozwiązania</li>
	<li>generują pomysły na rozwiązanie problemu zawartego w pytaniu pierwszym (a)</li>
	<li>sprawdzają rozwiązania w odniesieniu do ustalonych kryteriów</li>
</ol>
4. Podobnie postępują w odniesieniu do pytania drugiego (b). 
5. Uczniowie przygotowują prezentację efektów swojej pracy, a następnie prezentują innym uczniom.
Uwaga! Warto przedstawić uczniom narzędzia TIK do wyboru.
Metodami problemowymi możemy z powodzeniem pracować w ramach edukacji zdalnej w czasie rzeczywistym. Do pracy w parach/grupach wykorzystujemy rozwiązania platform, na których pracujemy. Obecnie w Teams mamy możliwość manualnego lub automatycznego łączenia uczniów w zespoły i umożliwienia im pracy w odrębnych pokojach. Podobną możliwość stworzył swoim użytkownikom Google. Dzięki dodaniu do Chrome rozszerzenia Breakout Rooms możemy tworzyć pokoje w Google Meet.
&nbsp;
&nbsp;
<a href="https://lekcjaenter.pl/inspiracja/18/wykorzystanie_narzedzi_tik_w#_ftnref1" name="_ftn1">[1]</a> Okoń W., Nauczanie problemowe we współczesnej szkole, WSiP, 1987
</div>

O SZKOLENIACH NAUCZYCIELI W PROJEKCIE „LEKCJA:ENTER”

Polecane wpisy