Jak zbierać i przetwarzać informacje za pomocą aplikacji na smartfona?

AUTOR: Tomasz Tokarz

Rewolucja już nadeszła! Badajmy świat na lekcji - z pomocą smartfona.

Gdybym miał podać wzorzec edukacji idealnej to pewnie brzmiałby następująco: inspirujące spotkania na świeżym powietrzu, w parku, lesie, ogrodzie, gdzie mniejsi i więksi ludzie wspólnie eksplorują świat i tworzą oryginalne rzeczy dzięki obserwacjom i rozmowom.
Oczywiście dzisiaj to nie wystarczy. Pożądane byłoby, aby uczestnicy tej rozwojowej przygody mieli stały dostęp do encyklopedii, słowników, aparatów, kamer, dyktafonów, monitorów, narzędzi do tworzenia muzyki, grafik i tekstów, do rejestracji i transmisji na żywo itd. Dzięki tym zasobom mogliby tworzyć na bieżąco, wyrażając siebie i szukając porozumienia z innymi.
Wyobrażacie sobie, ile miejsca zajęłaby ta cała aparatura? Ile musiałaby ważyć? Ile by to kosztowało? Gdyby możliwe było zmieszczenie tego wszystkiego w kieszeni… Gdyby było dostępne urządzenie nie cięższe niż książka... Gdyby nie kosztowało więcej niż powiedzmy 500-800 złotych. To by była prawdziwa rewolucja.

Nie dostrzegamy, że rewolucja już nadeszła. Smartfon to małe narzędzie o ogromnych możliwościach, którego potencjał nie jest należycie wykorzystywany w polskiej szkole. Dlaczego smartfon w edukacji? Powodów jest mnóstwo. Podam dziesięć, które w pierwszej kolejności przychodzą mi do głowy.

1. MOBILNOŚĆ. Ze smartfona możemy korzystać niemal wszędzie, w budynku szkolnym i poza nim, w lesie, w muzeum, w domu. Można dzięki niemu prowadzić multimedialne lekcje w terenie. Daje ogromną szansę na odmiejscowienie edukacji - na co nie pozwalają już laptopy, nie mówiąc o komputerach stacjonarnych.
2. PRAKTYCZNOŚĆ. Dzięki niemu mamy dostęp do tysięcy przydatnych, i co ważne, bezpłatnych aplikacji umożliwiających szybkie tworzenie multimedialnych materiałów edukacyjnych. Codziennie powstają dziesiątki nowych.
3. WIELOFUNKCYJNOŚĆ. Smartfon jest urządzeniem wielofunkcyjnym. Można nim robić zdjęcia, nagrywać filmy, robić notatki pisemne i głosowe, tłumaczyć teksty, skanować, wyznaczać trasy… Zastępuje dziesiątki innych urządzeń.
4. KONTAKTOWOŚĆ. Smartfon zapewnia szybki przesył informacji, dostęp do innych członków grupy. Zdecydowanie ułatwia komunikację. Łączy ludzi.
5. TANIOŚĆ. Smartfon jest urządzeniem stosunkowo tanim - urządzenie za kilkaset złotych oferuje zupełnie wystarczające osiągi. Jego utrzymanie kosztuje niewiele. Zużywa dużo mniej energii niż komputer stacjonarny czy laptop.
6. INTERAKTYWNOŚĆ. Pozwala każdemu stać się twórcą, Za jego pomocą możemy łatwo oddziaływać na otaczający świat.
7. SZYBKOŚĆ. Uruchamia się sprawnie i szybko - dzięki czemu można z niego korzystać niemal w każdej chwili.
8. WYGODA. Umożliwia pracę w wielu pozycjach. Można go używać siedząc, leżąc, stojąc, kucając itd. Daje przez to możliwość odkrzesłowienia
9. PORĘCZNOŚĆ. Smartfon jest lekki, mały i bardzo ergonomiczny. Można go obsługiwać jedną ręką.
10. ADAPTOWALNOŚĆ. Smartfon można łatwo spersonalizować, modyfikować i adaptować zgodnie z indywidualnymi potrzebami użytkownika.

Za pomocą smartfona można zbierać i przetwarzać dane. Jakie aplikacje można do tego wykorzystać?
Oczywiście już podstawowe funkcje smartfona pozwalają na wiele. Aparat pozwala robić zdjęcia, kamera nagrywać filmy, dyktafon rejestrować dźwięk. Dzięki temu można gromadzić materiały, które posłużą do realizacji projektu.
Co oprócz tego może się przydać? Chociażby GPS, pozwalający na ustalenie bieżącej pozycji oraz pozycji innych osób. Nie wszyscy wiemy także, że w kieszeni mamy magnetometr czy sonar. Smartfonem możemy zmierzyć lokalną wartość przyspieszenia ziemskiego. W jaki sposób? Można chociażby pobrać jedną z wielu dostępnych aplikacji. Przykładowo:
SENSORY I CZUJNIKI
SENSOR TOOLBOX
SMART TOOLS-NARZĘDZIA
PHYSICS TOOLBOX.

Używają one czujników, aby zbierać, zapisywać i eksportować dane (w wybranym formacie), które mogą być następnie analizowane chociażby w arkuszu kalkulacyjnym. Szczególnie polecam PHYPHOX - Pozwala także korzystać ze specjalnie przygotowanych eksperymentów, w których dane te są analizowane i mogą być wyeksportowane do dalszej obróbki. Można także za jej pomocą przygotować własny eksperyment.
Aplikacje te umożliwiają dostęp do danych z następujących czujników:

• akcelerometr (mierzy ruch urządzenia w trzech płaszczyznach - umożliwia m.in. mierzenie kroków),
• żyroskop (mierzy położenie smartfona w przestrzeni)
• czujnik zbliżeniowy (wykrywa ruch i obiekty w przestrzeni),
• czujnik ruchu (wykrywa ruch za pomocą promieni podczerwonych),
• kompas czyli czujnik pola magnetycznego (pozwala określić kierunki geograficzne),
• luksomierz (czujnik światła),
• magnetometr (do pomiaru wielkości, kierunku oraz zmian pola magnetycznego),
• barometr (czujnik ciśnienia atmosferycznego, który może być też użyty do pomiaru wysokości),
• czujnik Halla (służy do pomiaru natężenia pola elektromagnetycznego),
• czujnik ciśnienia,
• higrometr (czujnik wilgotności),
• termometr,
• miernik poziomu dźwięku,
• pulsometr

I wiele innych.
Warto także wspomnieć o aplikacjach, które mogą posłużyć do analizy różnych obiektów.

• PICTURE THIS (https://play.google.com/store/apps/details?id=cn.danatech.xingseus&hl=pl&gl=US) pozwala na rozpoznanie roślin,
• PICTURE INSECT (https://play.google.com/store/apps/details?id=com.glority.pictureinsect&hl=pl&gl=US) - rozpoznanie insektów,
• CZYJ TO LIŚĆ (https://play.google.com/store/apps/details?id=pl.gov.lasy.trees&hl=pl&gl=US) - służy identyfikacji drzew na podstawie liści,
• BIRDNET (https://play.google.com/store/apps/details?id=de.tu_chemnitz.mi.kahst.birdnet&hl=pl&gl=US) - rozpoznaje ptaki na podstawie dźwięków, jakie wydają.

Do identyfikacji gwiazd mogą posłużyć:

• SKYSAFARI (https://play.google.com/store/apps/details?id=com.simulationcurriculum.skysafari5&hl=pl&gl=US) ,
• MOBILE OBSERVATORY (https://play.google.com/store/apps/details?id=com.zima.mobileobservatoryfree&hl=pl&gl=US) ,
• NIGHTSHIFT (https://play.google.com/store/apps/details?id=com.waddensky.nightshift&hl=pl&gl=US) .

W jaki sposób można te możliwości smartfonów wykorzystywać na lekcjach?

• Smartfony świetnie mogą się sprawdzić podczas różnych misji w terenie, np. podczas wykonywania zadań zespołowych.
• Można za ich pomocą prowadzić lekcje metodą eksperymentu.
• Można zbierać dane do doświadczeń.

Dzięki wymienionym wyżej atutom (mobilność) można zabierać to narzędzie właściwie wszędzie. Zazwyczaj jest konieczny dostęp do internetu, ale czasem można poradzić sobie także bez niego. Kluczowe jest zapoznanie się z aplikacjami i przeanalizowanie do realizacji jakiego punktu podstawy programowej można je wykorzystać. Smartfon zasługuje na to by być pełnoprawnym narzędziem edukacyjnym, wykorzystywanym twórczo na lekcjach. Warto się na niego otworzyć.