Ewaluacja celów lekcji z TIK.

AUTORKA: Dorota Pintal

Skąd wiem, że moi uczniowie się uczą? Poznaj narzędzia TIK, które pomogą ci w twórczy sposób przeprowadzić ewaluację.

„Nauczanie i uczenie się treści istotnych dla ucznia są najskuteczniejsze, kiedy nauczyciele właściwie określają cel uczenia się w trakcie bieżącej lekcji i stosują go razem z uczniami, aby dążyć do zrozumienia określonych zagadnień, a potem je właściwie ocenić.[1]” 

Istotną rolę w procesie osiągania celów odgrywa ewaluacja celów lekcji. Pozyskujemy wówczas informację zwrotną od uczniów nt. poziomu ich wiedzy i umiejętności. Możemy ocenić stopień osiągnięcia celu. Nauczyciele stosują różne sposoby, aby dowiedzieć się w jakim miejscu są uczniowie, czego jeszcze potrzebują, aby uczyć się efektywniej. Mogą odpowiedzieć sobie też na pytania dotyczące planowania i organizacji procesów edukacyjnych, wprowadzać w nich zmiany, modyfikować uzależniając poziom modyfikacji od wyników ewaluacji. Danuta Sterna w książce „Uczę się uczyć. Ocenianie kształtujące w praktyce”[2] pisze „Podsumowanie celów jest tak ważne, ponieważ stanowi bezcenną informację dla nauczyciela. Czy moi uczniowie wiedzą i umieją to, co założyłam? Czy mogę iść dalej z materiałem? Czy moje metody były skuteczne? Co następnym razem powinnam zmienić? I w końcu: Jaka jest moja siła oddziaływania na uczniów?”.

Technologie informacyjne i komunikacyjne znacznie ułatwiają i skracają ten proces, a przede wszystkim w większości przypadków pozwalają na natychmiastowe pozyskanie informacji zwrotnej od uczniów, co pozwala nauczycielom na szybką reakcję i wdrożenie zmian. Poniżej wymieniono wybrane sposoby ewaluacji/podsumowania celów lekcji wraz z propozycją zastosowania narzędzii TIK.

1. Zdania podsumowujące/zdania niedokończone – uczniowie kończą jedno z wybranych zdań:
Dowiedziałem/dowiedziałam się, że …
Nauczyłem/nauczyłam się …
Zaczynam się zastanawiać, …
Zaskoczyło mnie, że …
Do zastosowania tej techniki nauczyciele mogą wykorzystać Jamboard, Mentimeter, Padlet, a także dokumenty do współdzielenia Google lub Office 365 (Word).

2. Błotniste punkty – uczniowie zapisują jeden/dwa niejasne punkty z lekcji. Nauczyciel/nauczycielka wyjaśnia problemowe treści. Wsparciem może tu być Mentimeter, Answergarden lub formularze Google czy Office 365. Uczniowie zapisują słowa, nauczyciel/nauczycielka je wyświetla i wyjaśnia.

3. WCN – wiemy/chcemy się dowiedzieć/nauczyliśmy się. Uczniowie odpowiadają na pytania: Co wiemy? Co chcielibyśmy wiedzieć? Czego się nauczyliśmy? Na pierwsze pytanie odpowiadają na początku lekcji, na drugie w trakcie, a na trzecie na końcu, czyli na podsumowanie. Do zastosowania techniki nauczyciel/nauczycielka może wykorzystać Padlet lub Jamboard.
Przykład zastosowania techniki - Padlet
Przykład zastosowania techniki - Jambord

4. Test powtórka – pytania pozwalające na powtórzenie i utrwalenie poznanych treści. Nauczyciele mogą je zadawać pod koniec lekcji w odniesieniu do zaplanowanych i zrealizowanych celów. Z powodzeniem można stosować tu takie aplikacje jak: Google Forms, MS Forms, Kahoot, Quizizz.
Przykład wykorzystania Kahoot
Link do testu
Link do edycji powyższego testu dla posiadaczy konta Office365

5. Balon – na dużym arkuszu rysujemy balon (czasza, kosz, balast), uczniom rozdajemy trzy małe kartki, każdą w innym kolorze i prosimy o zapisanie odpowiedzi na pytania znajdujące się na balonie (kolor kartki odpowiada danej części balonu), a następnie o przyklejenie ich w odpowiednie miejsce balonu. W odniesieniu do czaszy odpowiadają na pytania dotyczące tego, co im pomaga w uczeniu się, w odniesieniu do kosza odpowiadają na pytania dotyczące tego, czego jeszcze potrzebują, aby efektywniej się uczyć czy lepiej się rozwijać, zaś na poziomie balastu odpowiadają na pytania odnoszące się do tego, co im przeszkadza w uczeniu się, co utrudnia im ten proces itp. Do zastosowania tej techniki nauczyciele zamiast arkusza papieru i małych kartek z powodzeniem mogą wykorzystać narzędzia TIK, np. Jamboard lub Lino.
Przykład zastosowania techniki Balon z wykorzystaniem Jambord
Przykład zastosowania techniki Balon z wykorzystaniem Lino

6. Tarcza strzelnicza – uczniom rozdajemy kartki A4 z narysowaną tarczą strzelniczą. Na tarczy strzelniczej zaznaczamy skalę od 1 do 10 (środek tarczy to 10). Tarczę dzielimy liniami na tyle pól, ile zagadnień chcemy zbadać. Każde z pól podpisujemy informacją dotycząca badania. Podobną tarczę przygotowujemy na dużym arkuszu i wywieszamy w widocznym miejscu. Respondenci zaznaczają swoje oceny w odniesieniu do każdego badanego obszaru, najpierw na kartkach A4, a następnie przenoszą je na duży arkusz. W ten sposób szybko uzyskujemy informację dotyczącą badanego problemu i możemy formułować wnioski. Badane problemy mogą odnosić się do celów lekcji lub kryteriów sukcesu. Tarczę strzelniczą możemy zamienić na formularz w MS Forms lub Google Forms. Doskonałym narzędziem TIK do wykorzystania tej techniki będzie też Jamboard lub MS Whiteboard.
Przykłady zastosowania z wykorzystaniem MS Forms
Przykłady zastosowania z wykorzystaniem Jambord

7. Walizka i kosz – rysujemy walizkę. Obok niej piszemy: Co zabieram z sobą? Tutaj uczeń/uczennica ma wpisać to, co wynieśli z zajęć, co do nich szczególnie przemówiło, co się spodobało lub co im się przyda w przyszłości. Poniżej rysujemy kosz i białą plamę. Obok kosza piszemy: Co mi się nie przyda? A obok białej plamy: Czego zabrakło? Rysunki uczniowie wypełniają krótkimi zdaniami, równoważnikami zdań lub kluczowymi słowami. Jest to także okazja do analizy przebiegu zajęć i szybkiej powtórki. Wsparciem techniki mogą być Jamboard, MS Whiteboard, Lino, ale także formularze Google czy Office 365. Kosz i walizkę możemy tez przygotować w dokumentach współdzielonych Google czy Office 365.

Linki do proponowanych w artykule aplikacji:
https://jamboard.google.com/
https://padlet.com/
https://kahoot.com/
https://office.com/
https://mentimeter.com
https://aswergarden.ch
https://linoit.com
https://quizizz.com/

Bibliografia:

1. Moss C.M., Brookhart S.M., Cele uczenia się. Jak pomóc uczniom zrozumieć każdą lekcję., Warszawa, 2014.
2. Borek A., Kowalczyk – Rumak E., Różne drogi ewaluacji – poradnik dla dyrektorów szkół i placówek, Wydawnictwo Ery Ewaluacji, Warszawa 2015.
3. Sterna D., Uczę (się) w szkole, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2014.

------

[1] Moss C.M., Brookhart S.M., Cele uczenia się. Jak pomóc uczniom zrozumieć każdą lekcję., Warszawa, 2014, s. 13.

[2] Sterna D., Uczę (się) uczyć. Ocenianie kształtujące w praktyce, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2016, s. 17.