20 i więcej kanałów popularnonaukowych na YouTube, które warto znać

AUTOR: Tomasz Tokarz

YouTube jest świetną przestrzenią do poszerzania wiedzy. Warto korzystać z kanałów podejmujących tematykę naukową w popularny sposób. Oto krótki przewodnik po nich. 

YouTube to obecnie nie tylko miejsce swobodnej ekspresji osób, które szukają miejsca do przyciągnięcia uwagi. To również wielkie repozytorium niezwykle wartościowych materiałów edukacyjnych. To przestrzeń, która szybko się profesjonalizuje oferując filmy o wysokim standardzie i jakości – zarówno merytorycznej jak i wizualnej. Ze względu na to, że człowiek najszybciej się uczy dzięki połączeniu przekazu wizualnego i dźwiękowego, YouTube jest obecnie jednym z najskuteczniejszych narzędzi do uczenia się. Co ciekawe, w opinii publicznej dominuje przekonanie, że oglądanie filmów na YouTube to strata cennego czasu, który można poświęcić na poszerzanie wiedzy. Warto się z tym skonfrontować i pokazać, jak wiele inspirujących materiałów można znaleźć na tym kanale. Poniżej zaprezentuję 20 kanałów poświęconych szeroko rozumianej nauce – 10 po polsku i 10 po angielsku.

Kanały w języku polskim:

1. SCI FUN – prawdziwy lider w kategorii kanałów popularyzujących naukę (ponad 1 mln subskrypcji). Twórca kanału, obdarzony dużą charyzmą, w merytoryczny i zarazem żartobliwy sposób mierzy się z różnymi mitami dotyczącymi nauki. Na SCI FUN można znaleźć inspirujące rozważania teoretyczne (np. czy żyjemy w symulacji), jak i pokazy doświadczeń. Szczególnie warty polecenia jest cykl pt. “Mity płaskiej ziemi” oraz film: “Krótki film o prawdzie i fałszu” (8 mln wyświetleń).
2. EMCE – niezwykle popularny kanał (niemal 700 tys. subskrypcji) popularyzujący naukę. Jego autorzy wykorzystują luźną i zabawną formę do prezentowania ciekawostek naukowych, eksperymentów i wniosków z badań. Można na nim znaleźć także doświadczenia i instrukcje do wykonania ciekawych przedmiotów (np. Jak zrobić jadalną butelkę”). Filmy cieszące się największą popularnością to m.in. “Co by było, gdyby bomba atomowa wybuchła w Warszawie?” (4 mln wyświetleń) czy “Czy jesteś podatny na sugestię?”.
3. UWAGA! NAUKOWY BEŁKOT – kanał doskonale prowadzony przez Daniela Myśliwca, specjalisty z zakresu biochemii. Cieszy się ogromną popularnością (691 tys. subskrypcji). W przejrzysty sposób ukazuje skomplikowane zagadnienia naukowe. Można tu znaleźć długie, rozbudowane filmy dotyczące szeroko pojętej nauki, dotyczące głównie chemii, biologii i fizyki. Najbardziej popularne filmy na kanale to: “Czy koronawirus może zniszczyć ludzkość?”, “Autyzm – piękniejszy umysł”, “6 najbardziej niemoralnych eksperymentów na ludziach”, “Czy telefony komórkowe są dla nas zagrożeniem?”.
4. NAUKA TO LUBIĘ – bardzo popularny kanał (605 tys. subskrypcji) prowadzony przez fizyka – Tomasza Rożka. Autor kieruje także działem naukowym w “Gościu Niedzielnym”. Jego głównym celem jest popularyzacja nauki. Na kanale znaleźć można przejrzyste wyjaśniania wielu kwestii z obszaru nauk ścisłych. Popularne filmy to m.in. “Jak długo potrwa chaos (epidemii)?”, “Jak przetrwać atak jądrowy?”, “Jak firmy farmaceutyczne wmawiają nam choroby?”.
5. NAUKOWO TV – kanał prowadzony przez Krzysztofa Poznańskiego. Celem kanału jest popularyzacja nauki za pomocą przykładów, obrazów, eksperymentów myślowych. Kanał szczególnie polecany miłośnikom zoologii i geologii. Najpopularniejsze filmy na kanale to na przykład: “Największy wąż jaki żył na ziemi”, “Co by było, gdyby stopiły się wszystkie lodowce?”, “Jak będzie wyglądał człowiek przyszłości?”.
6. NAUKA BEZ FIKCJI – drugi z kanałów prowadzonych przez Daniela Myśliwca. Zawiera krótkie i zwięźle opisane ciekawostki naukowe zarówno dla fanów "science", jak i "fiction". Filmy mają długość poniżej 10 minut i często opatrzone są tytułami w stylu: “Najdłużej żyjące zwierzęta” czy “Najbardziej odizolowane miejsca na świecie”.
7. CENTRUM NAUKI KOPERNIK – oficjalny kanał YouTube Centrum Nauki Kopernik. Można na nim znaleźć zarejestrowane wykłady, podcasty oraz relacje z wydarzeń naukowych.
8. CRAZY NAUKA – kanał popularnonaukowy prezentujący ciekawostki z obszaru nauki. Przykładowe tytuły: “Jak pić kawę, aby działała?”, “Dlaczego mój głos brzmi inaczej na nagraniu?”.
9. SMARTGSM – kanał podejmujący kontrowersyjne kwestie i omawiający je w przystępny sposób. Przykładowe tematy: “Co stanie się za 100 trylionów lat?”, “Hipotetyczna podwodna pozaziemska cywilizacja”, “Co zobaczysz i poczujesz przy prędkości światła?”.
10. PIONIER – kanał prezentujący badania naukowe, projekty badawczo-rozwojowe, ciekawe eksperymenty, sylwetki wybitnych naukowców. Tłumaczy przystępnie trudne zagadnienia. 

A teraz 10 kanałów w języku angielskim. Większość z nich ma opcję włączenia automatycznie języka polskiego. Jeśli jej nie ma – można uruchomić tłumaczenie w ustawieniach.

1. VSAUCE – kanał o ogromnym zasięgu (18 mln subskrypcji). Filmy opublikowane na kanale podejmują ogólne kwestie naukowe z pogranicza technologii, psychologii, matematyki, filozofii. Popularne filmy to m.in: “Jaką rozdzielczość ma oko?”, “Z jaką prędkością porusza się ciemność?”. Dzięki niemu można odbyć podróż do świata wiedzy odnajdując odpowiedzi na pytania, które być może nawet nie przyszłyby nam do głowy. Można tu znaleźć mnóstwo informacji o naukowych podstawach świata. 
   Twórcy kanału prowadzą także dwa inne kanały: Vsauce2 (skupiający się na takich kwestiach jak paradoksy i prawdopodobieństwa) oraz Vsauce3 (który odnosi się m.in. do relacji między popkulturą, grami a nauką).
2. KURZGESAGT – niezwykle popularny kanał (18 mln subskrypcji) podejmujący zagadnienia z pogranicza nauki i filozofii. W warstwie wizualnej opiera się na animacjach. Atutem jest przejrzysta grafika. Filmy na kanale podejmują fundamentalne problemy nauki, stawiają trudne pytania i szukają na nie odpowiedzi. Mają ogromny potencjał kształcący. Przykładowe tematy: ”Jak działa układ odpornościowy?”, “Inżynieria genetyczna odmieni wszystko”, “Czy rzeczywistość jest rzeczywista?”, “Jak bakterią rządzą Twoim ciałem?”, “Największa czarna dziura we Wszechświecie”.
3. VERISATIUM – jeden z najpopularniejszych kanałów o nauce (12 mln subskrypcji) prowadzony przez dr Dereka Mullera. Podejmuje ważne kwestie w sposób dopasowany do masowego odbiorcy – nie tracąc przy tym na merytoryczności. Filmy o nauce, edukacji i innych dziedzinach. Głównym obszarem tematycznym jest fizyka i jej pogranicze z biologią i matematyką. Przykładowe tematy to m.in: “Winogrona w mikrofali tworzą plazmę”, “Wielkie nieporozumienie dotyczące elektryczności”, “Najbardziej popularne błędy poznawcze”.
4. SMARTER EVERY DAY – kanał prowadzony przez Destina Sandlina, zawodowego inżyniera lotnictwa. (10 mln subskrybentów). Jego celem jest odkrywanie świata z wykorzystaniem nauki. Twórca przystępnie i z pasją odpowiada na różnorodne pytania naukowe, przeprowadza eksperymenty i pokazuje, jak działają wybrane przedmioty. Przykładowe tematy filmów: „Jak działa Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba? ”, “Jak Neil Armstrong trenował lądowanie na Księżycu?”.
5. ASAP SCIENCE – kanał prowadzony przez Gregorego Browna i Mitchella Moffita ma 10 mln subskrypcji. Twórcy prezentują w nim odpowiedzi na różnorodne pytania naukowe. Kanał zawiera mnóstwo ciekawych filmów, które zgodnie z intencjami autorów mają nadać sens nauce. Przykładowe tematy:, „Czy szkoła powoli niszczy twój mózg?”, “Dlaczego starożytni Grecy nie widzieli koloru niebieskiego?”, “Co było pierwsze: jajko czy kura?”. Autorzy na kanale śpiewają także samodzielnie napisane piosenki o zagadnieniach naukowych (przykład: https://youtu.be/rz4Dd1I_fX0 lub: https://youtu.be/LTXTeAt2mpg ). Warto.
6. THE BACKYARD SCIENTIST – kanał prowadzony przez Kevina Kohlera (5 mln subskrybentów). Dużą uwagę poświęca eksperymentalnej stronie nauki. Filmy ukazują doświadczenia prowadzone przez autora. Nie próbujcie robić tego w domu! Mocną stroną kanału jest duża dawka humoru. Popularne filmy na kanale to m.in.: ‘Wlewam lawę do mojego basenu”, “Jak zbudować gigantyczną pułapkę na myszy?”, “Niebezpieczne zabawki – kij zasilany gazem”.
7. SCISHOW – kanał prowadzony przez Hanka Greena cieszy się dużą popularnością (7 mln subskrypcji). Autor w inspirujący sposób podejmuje kwestie związane z nauką. Jego mocną stroną jest poszukiwanie odpowiedzi na dziwne, sprzeczne z intuicją pytania. Tematyka filmów jest różnorodna. Przykładowe tematy to: “Jak ananasy nas zjadają?”, „ A jeśli wszystkie wirusy znikną?”, Kanał ma także wersję dla dzieci. SCISHOW KIDS
8. WHAT IF – kanał poszukujący odpowiedzi na kluczowe pytanie: “Co by było gdyby” ma szerokie grono odbiorców (6 mln). Twórcy kanału uruchamiają wyobraźnię i rozważają różne, często nieprawdopodobne opcje dotyczące najbardziej fundamentalnych aspektów rzeczywistości. Podróż po świecie zagadek i hipotetycznych rzeczywistościach ma solidne umocowanie w teoriach naukowych. Popularne filmy z kanału: “Co się stanie jeśli wykopiemy tunel między kontynentami?”, “Co się stanie jeśli wrzucimy nasze śmieci do wulkanu?”, “Co by było, gdyby Ziemia miała kształt ciastka z dziurką?”.
9. BECAUSE SCIENCE – kanał prowadzony przez Kyle Hilla wykorzystuje naukę do rozpatrywania różnych elementów popkultury, gier, filmów. Tytuły filmów mówią same za siebie: “Dlaczego nie chcielibyście być super szybcy?”, “Dlaczego nie chcielibyście mieć zdolności teleportacji?”, “Jak walczyć, by pokonać T-Rexa?, “Prawda o Gwiezdnych Wojnach”, “Czy Spiderman mógł zatrzymać pociąg?”, “Czy można zbudować miecz świetlny?”.
10. HOME SCIENCE – kanał poświęcony eksperymentalnej stronie nauki. Można tu znaleźć lekcje wideo, pokazy, przykłady iluzji optycznych czy reakcji chemicznych. Najpopularniejsze filmy: “10 zadziwiających eksperymentów naukowych”, “Zadziwiające iluzje dźwiękowe”, “Coca Cola vs Cola Zero”.
11. TODAY I FOUND OUT – kanał poświęcony ciekawostkom naukowym. Twórca kanału prezentuje ciekawe zjawiska w oparciu o zasadę: czego się dziś dowiedziałem. Przykładowe tytuły filmów: “Kto rozpoczął głoszenie teorii płaskiej ziemi?, “Jak Niemcy uczą się o II Wojnie Światowej?” czy “Jak daleko w przeszłość mógłby się przenieść Anglik, by móc efektywnie się porozumiewać?”.

Kanały są na tyle różnorodne, że każdy może znaleźć w nich coś dla siebie. Życzę owocnych poszukiwań :)