Aplikacje dla uczniów z dysleksją

Autorka: Renata Maciejczyk

Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi to tacy uczniowie, u których stwierdzono objawy bądź to utrudniające, bądź też uniemożliwiające funkcjonowanie na poziomie ruchowym, sensorycznym, poznawczym, komunikacyjnym, emocjonalno-społecznym, psychicznym, a które to objawy wpływają na ich jakość życia oraz pełnienie ról społecznych zarówno obecnie, jak i w przyszłości. Uczniowie tacy powinni mieć dokładnie takie same szanse osiągnięcia odpowiedniego poziomu edukacji jak wszyscy inni. Warto pamiętać, że uczeń/uczennica ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi to nie tylko osoba, która ma trudności w nauce, ale również uczniowie uznawani za ponadprzeciętnie uzdolnionych.

Jedną z najczęściej występujących specjalnych potrzeb edukacyjnych jest specyficzna trwała trudność w nauce czytania i pisania nazywana dysleksją. Zachowanie takich uczniów w klasie może przejawiać się w bardzo różnorodny oraz niespecyficzny sposób. Ogromną rolę do odegrania ma tutaj nauczyciel/nauczycielka. To właśnie on/ona może zauważyć u najmłodszych uczniów pierwsze objawy tego zaburzenia.
Pośród najczęstszych objawów, jednakże nieświadczących jednoznacznie, że dana osoba jest ma dysleksję, znajdują się:

• kłopoty z koordynacją słuchowo-językową,
• trudności z selekcją informacji,
• trudności w zapamiętywaniu reguł i zasad gramatyki i ortografii,
• pomyłki podczas rozróżniania stron prawej i lewej,
• problemy z zapamiętywaniem chronologicznych układów czy też różnorakich klasyfikacji – na przykład dni tygodnia, pór roku.

Dysleksja może występować także u osób dorosłych, do których należałoby zaliczyć starszych uczniów. Wówczas najpopularniejszymi objawami są:

• brak podzielności uwagi,
• niechęć do czytania zarówno książek, jak i dłuższych tekstów,
• problemy z zapamiętywaniem czytanego tekstu,
• błędy ortograficzne,
• pomyłki podczas rozróżniania stron prawej i lewej,
• trudności ze zrobieniem prawa jazdy, co pośrednio jest wynikiem powyższych.

Przy rozwiązywaniu problemów z czytaniem i pisaniem przydatne mogą być niektóre aplikacje. Przede wszystkim jednym z największych problemów dla uczniów z dysleksją będzie zapoznawanie się z lekturami szkolnymi. Najlepszym rozwiązaniem dla nich byłyby audiobooki. Największa internetowa baza bezpłatnych lektur w formie audiobooków znajduje się na stronie Wolne Lektury. Oprócz audiobooków, które można odsłuchać w całości lub w części w przeglądarce istnieje także możliwość pobrania pliku w formacie .mp3, jak również w formatach dostosowanych do czytników e-book (.pdf, .epub, .mobi).

Dla części uczniów przydatna może być także aplikacja Pocket: Save. Read. Grow, która oferuje możliwość zamiany tekstu na mowę. Jest to darmowa aplikacja, która umożliwia utworzenie listy tekstów do przeczytania (wybierane teksty muszą znajdować się w internecie). Może być przydatna także dla tych, którzy chcąc być na bieżąco z wydarzeniami ze świata polityki, kultury i rozrywki. Po utworzeniu własnej listy artykułów, aplikacja przeczyta teksty na głos.

Kolejną przydatną aplikacją może być SnapType Pro. W podręcznikach szkolnych, zeszytach ćwiczeń czy też w materiałach otrzymywanych od nauczycieli wymaga się od uczniów ręcznego wypełnienia różnych arkuszy. Dla osób z dysleksją może to być nie lada wyzwanie. Korzystając z aplikacji SnapType Pro uczeń/uczennica może nałożyć pole tekstowe na wykonane przez siebie zdjęcia arkusza roboczego, a następnie na klawiaturze uzupełnić takie pole tekstowe. Istnieje również funkcja zamiany głosu na tekst, która będzie dodatkowym ułatwieniem. Niestety, aplikacja nie jest bezpłatna (kosztuje 4,99$).

Aplikacja Adobe Spark może być z kolei ułatwieniem do tworzenia prezentacji. Należy traktować tę aplikację jako alternatywę dla tradycyjnych pokazów slajdów. Uczeń/uczennica, tworząc prezentację ma możliwość umieszczenia nie tylko pisanego tekstu, lecz przede wszystkim głosowej narracji. Na końcu zaś, aplikacja przekształci tak utworzoną prezentację w animowany film.

Dla uczniów z dysleksją istotna może być też pomoc przy tworzeniu notatek. Dobrą aplikacją w tym przypadku może okazać się Mental Note. Użytkownik/użytkowniczka może tworzyć własne notatki korzystając z tekstu (napisanego lub podyktowanego przez siebie), dźwięków, obrazów czy zdjęć. Aplikacja w swojej podstawowej wersji jest bezpłatna.

Więcej informacji i pliki do pobrania można znaleźć po kliknięciu w poniższe linki:

• Wolne Lektury – audiobooki – https://wolnelektury.pl/katalog/audiobooki/
• Pocket: Save. Read. Grow. – https://apps.apple.com/us/app/pocket-save-stories-for-later/id309601447
• SnapType Pro – https://apps.apple.com/us/app/snaptype-pro/id1124123246
• Adobe Spark – https://www.adobe.com/express/
• Mental Note – https://apps.apple.com/us/app/mental-note-for-ipad-the-digital-notepad/id364091207

Korzystanie z powyższych aplikacji może znacznie ułatwić naukę uczniom z dysleksją; ułatwi im przyswojenie wiedzy, skróci czas, jaki muszą poświęcić na zapoznawanie się z materiałem. Wspomniane powyżej aplikacje mogą być również pomocne wszystkim uczniów oraz nauczycielom. Szczególnie w pandemii, nauczyciele mogą wysłać uczniom karty pracy, a ci korzystając z aplikacji mogą uzupełnić je nagrywając głosową notatką, która automatycznie zostanie przetworzona na tekst. Wówczas nauczyciel/nauczycielka bez problemu odczyta, co napisali uczniowie, lecz również wyeliminuje to problemy słynnych już rozmazanymi zdjęć z prac domowych wykonanych tradycyjnie w zeszytach.